Uit de hand gelopen privékwestie of politiek machtsspel: hoe Karin Walters de politiek verliet

Het hele verhaal begint op zaterdag 16 maart als er een opmerkelijk artikel verschijnt in het Algemeen Dagblad. Volgens Rusland-deskundige Marie-Therèse ter Haar zouden er 'as we speak' mensen aan de grens van Belarus staan om eens te gaan kijken. Ter Haar verzorgt bijeenkomsten voor mensen die naar Rusland willen emigreren en onder hen zit 'een hele leuke vrouw'.

Het blijkt te gaan om Karin Walters. Zij is sinds 2018 wethouder van Hart voor Hilversum en heeft deze periode een zware portefeuille met onder meer financiën en wonen. Volgens Ter Haar zou Walters 'helemaal klaar zijn met Nederland'. De Hilversumse is in december met haar gezin in Polen op vakantie geweest, dat grenst aan Belarus.

Opgetrokken wenkbrauwen

Het artikel verschijnt, maar het blijft redelijk stil. Geen onrust op social media, geen boosheid, geen politieke vragen. En dat terwijl dat gesprek met Ter Haar gevoelig ligt vanwege de politieke spanningen met Rusland. Het leidt in Hilversum hooguit tot wat opgetrokken wenkbrauwen en een paar stukken in de media. Een echt inhoudelijke reactie met uitleg van Walters blijft uit. In een korte persverklaring geeft ze aan zich te willen blijven inzetten voor Hilversum.

De hele kwestie lijkt over te waaien, maar dik twee weken later, op woensdag 3 april, komt via via eerst haar eigen ontslagbrief binnen en enkele uren later volgt de collegeverklaring. Dat Walters opstapt komt, volgens haar inmiddels ex-collega's, door 'de ontstane discussie' over haar toekomstplannen. Die doen afbreuk aan haar functioneren en dat van het gemeentebestuur.

Maar wie voerde die discussie en waar werd deze gevoerd? Niet onder haar eigen electorale achterban, die haar altijd zijn blijven steunen. En ook niet binnen haar eigen partij Hart voor Hilversum. Daar is ze de steun nooit verloren. Wel dringt haar fractie aan op openheid in het college van burgemeesters en wethouders. Volgens haar partij heeft die transparantie in het college Walters de das omgedaan en uiteindelijk van 'Hart'.

"Karin heeft het niet handig aangepakt en misschien wij als partij ook wel niet. We hebben bij Karin aangedrongen op openheid over de kwestie, direct al. Als ze nou maar eerder open was geweest. Het is achteraf praten." Fractievoorzitter Regie Redmeijer vertelt het zuchtend. De kwestie rondom haar beste wethouder en vervolgens het verlies van een plek in de coalitie doet haar zichtbaar pijn. Haar partijgenoot Ria de Jong zit naast haar. Ook zij is vol onbegrip en richt haar handen af en toe machteloos de lucht in.

Privékwestie

"Een privékwestie die zo hoog is opgelopen… Het is moeilijk te verteren. De dochter van Karin, Jacintha en haar, toen nog vriend, Mark willen graag biologisch gaan boeren. Ze hebben lang rondgekeken in Nederland, maar ook over de grens: Canada, Amerika, Polen en ze hebben zich laten informeren over Belarus", vertelt Redmeijer.

Ze vervolgt: "Karin ging in december vorig jaar naar Polen op vakantie samen met haar man, dochter Jacintha en aanstaande schoonzoon Mark. Vanaf haar vakantie vertelde ze me dat ze naar Wit-Rusland oftewel Belarus zou gaan. Karin had zelfs een visum aangevraagd om met Jacintha en Mark te gaan kijken voor landbouwgrond. Daar ben ik echt voor gaan liggen. Ik hoor mezelf nog zeggen: 'Niet doen, dit kan echt niet!' Ze heeft het uiteindelijk niet gedaan, maar dat verhaal heeft ze wel aan die Marie-Therèse ter Haar vertelt. Onhandig."

Collega's in de raad beamen de 'onhandigheid'. Marleen Remmers, fractieleider van GroenLinks: "Hoe haalt iemand het in zijn hoofd om in deze tijd te willen emigreren naar Belarus of Rusland. In datzelfde artikel wordt gesproken over een persoonlijke kennis, dus wellicht ging zij uit zorg voor die persoon mee en niet voor haarzelf? Het kon natuurlijk niet onbesproken blijven. Hier moest een verklaring voor komen, maar die bleef uit."

Hoogbegaafd

Redmeijer schudt haar hoofd. "Dat is ook typisch Karin. Ze is hoogbegaafd en wat autistisch. Dat is geen geheim. Niet altijd handig met media, in de communicatie, maar ook gedreven en principieel. Ook met haar dochter. Ze wilde niets over de situatie vertellen. Het was een privékwestie. Het gaat niemand wat aan wat haar dochter wil. Daar kwam bij dat Jacintha en Mark op 3 mei zouden gaan trouwen en niets mocht die belangrijke dag verstoren. Vooral burgemeester Van den Top oefende behoorlijke druk uit. Karin moet met de media gaan praten. Hij eist dat, maar ze weigert."

Remmers: "Ik kan geen oordeel geven over de druk die wel of niet in het college uitgeoefend is op Walters. Wat ik uit persoonlijke observatie kan zeggen, is dat de wethouder niet makkelijk van haar standpunt is af te brengen en een sterke persoonlijkheid heeft. Ik heb nooit gemerkt, in overleggen of raadsvergaderingen, dat zij zich als gevolg van politieke druk tot een standpunt liet brengen dat niet van haar was. Dat is een kracht, zeker, maar het maakt haar op momenten ook minder flexibel."

'Werken aan vertrouwen'

Uiteindelijk geeft Walters op dinsdag 2 april tekst en uitleg aan haar collega's in het college, nadat ze het voltallige college al op vrijdag 15 maart per app op de hoogte heeft gebracht van het artikel. Dat het AD bezig was met een verhaal wist Walters al even. Eind januari meldde ze dat al vertrouwelijk aan burgemeester Gerhard van den Top, die aanbood samen met haar naar de krant te stappen.

Tekst gaat verder onder de foto

In het overleg op 2 april vertelt ze over de wens van haar dochter om kleinschalig biologisch te gaan boeren en het feit dat de aanstaande trouwerij niet overschaduwd mag worden hierdoor. "Op 3 april wordt er opnieuw een collegevergadering belegd, maar zonder de gebruikelijke ambtelijke ondersteuning. Heel ongebruikelijk en vreemd, want er zijn nu geen gespreksverslagen, geen notulen", vertelt Redmeijer.

Ik blijf

Walters is heel duidelijk bij die vergadering en zegt tegen het college: 'Ik blijf!' Maar in diezelfde bijeenkomst wordt het vertrouwen in haar opgezegd, ook door haar eigen HvH-partijgenoot Karin van Hunnik. Was de sfeer op de avond ervoor nog 'openheid' en 'werken aan vertrouwen', opeens was het gekeerd. "Dat Karin zelf vrijwillig is opgestapt is onzin. Ze wilde niet weg. De druk was enorm, ze kon niet anders meer."

NH heeft uit andere politieke kringen eveneens vernomen dat Walters wel degelijk onder druk is gezet in het college. Maar die lezing en die van Redmeijer staat haaks op de woorden van wethouder Arno Scheepers bij de ingelaste raadsvergadering van 10 april waar verschillende raadsleden expliciet vragen naar de druk die is uitgevoerd op Walters. Haar plotselinge opstappen, ruim twee weken na het verschijnen van het artikel, doet bij menigeen vragen rijzen.

"Het college heeft op 2 april uitvoerig bij de kwestie stil gestaan. Mevrouw Walters heeft gedurende die ochtend, persoonlijk en zonder druk, geconcludeerd dat haar niets anders rest dan te stoppen. Die avond, na overleg met haar fractie, heeft ze gezegd er toch nog een nachtje over te willen slapen. De volgende dag, op 3 april, heeft het college erover gesproken en dat gesprek had als conclusie dat mevrouw Walters persisteerde in haar besluit te stoppen", meldde Scheepers aan de raad.

Vertrouwen opgezegd

VVD-fractievoorzitter Hidde Fennema deelt de mening van 'zijn' wethouder. "Walters is uit eigen beweging opgestapt. Ze had de mogelijkheid om te vertellen aan de raad wat er speelde of om dat niet te doen en dan op te stappen. Ze heeft ervoor gekozen om die confrontatie met de raad niet aan te gaan."

Dat Karin van Hunnik het vertrouwen opzegt in haar eigen collega is opmerkelijk te noemen. We vragen haar om een reactie. Dat moet per mail. Van Hunnik geeft in een schriftelijke reactie aan niet te willen reageren, ook niet op de andere vragen die wij haar hebben gesteld.

De dag na de collegevergadering van 3 april spreken Walters en Van den Top af voor een kopje koffie. "We stemmen af dat ik ga en zij niet", aldus Redmeijer. Ze benadert Van den Top voor een afspraak. Op 6 april stuurt de burgemeester een WhatsApp-bericht terug aan Redmeijer of ze op maandag 8 april tijd heeft.

De fractievoorzitter ervaart dat gesprek op die maandag als vreemd. "De burgemeester drukt op het feit dat ik niet uit de school mag klappen over wat is besproken in collegevergaderingen. Dat het schending van ambtsgeheim is en dat daar gevangenisstraf op staat. Het voelt bedreigend en intimiderend. Ik vind het een vreemde rol die de burgemeester heeft aangenomen. Wat heeft hij in het college gedaan om even rustig te kijken naar wat er aan de hand is?"

Geheimhouding

Redmeijer en Walters hebben onderling contact via WhatsApp over de 'schending van het ambtsgeheim'. Volgens Walters is dit onzin. Het is een vertrouwensafspraak, alleen als er bij een collegevergadering officieel geheimhoudingsplicht is opgelegd dan kan schending ambtsgeheim of ambtsmisbruik naar voren worden gebracht. Walters stelt Redmeijer gerust.

Via zijn woordvoerder laat Van den Top weten zich in het geheel niet in de voorstelling van zaken te herkennen, zoals geschetst door Redmeijer. Zij heeft hem benaderd via WhatsApp met het verzoek tot een afspraak. De burgemeester maakt de eerstvolgende maandag al tijd. In dat gesprek biedt hij vooral een luisterend oor, zo blijkt uit zijn reactie.

Emotioneel gebroken

Naast persoonlijke zaken komt ook het coalitieoverleg aan de orde dat na het gesprek zou gaan plaatsvinden. De burgemeester adviseert Redmeijer om als coalitie tijd te nemen om te reflecteren op wat er is gebeurd, vooruit te kijken en te bezien wat mogelijk is in de verdere samenwerking in de coalitie. 'Besprekingen in het college' zijn, volgens de burgemeester, niet aan de orde geweest.

Een college kan geen wethouder ontslaan, dat kan alleen de gemeenteraad, maar als je collega's geen vertrouwen meer hebben, dan wordt functioneren moeilijk. Dat betoogde Redmeijer in de raadsvergadering van 10 april.

Hoe dan ook, Walters stapt uiteindelijk zelf op, al denken ze daar bij Hart voor Hilversum nog altijd anders over. "Ik blijf erbij. Ze is gezwicht onder de druk. Ze kon niet anders meer. Hoe graag ze ook wilde", stelt Redmeijer. "Op 23 april heeft ze zich dapper door haar afscheid heengeslagen, maar ze is emotioneel gebroken. Nog steeds."

 Morgen in deel 2: Wie gaat de grote schoenen van Karin Walters vullen?