De Sint-Jansbasiliek bestaat al honderd jaar en is volgens de penningmeester nog lang niet aan zijn eind.
LAREN - In 2025 vierde de Sint-Jansbasiliek haar honderdjarig bestaan. Marc Vos, penningmeester en nauw betrokken bij de fondsenwerving, kijkt met zichtbare trots naar wat dit jubileum teweegbrengt. "Dit feest is niet alleen van de parochie", zegt hij, "Het is echt van het hele dorp."
Wat begon als een kerkelijk jubileum, groeide uit tot een jaar waarin het hele dorp samenkwam. De Sint-Jansbasiliek blijkt voor velen méér dan alleen een plaats van geloof. Vos vertelt.
Wie viert het jubileum?
Het jubileum komt natuurlijk niet onverwacht. Toch staat één vraag vanaf het begin centraal: wie viert dit jubileum eigenlijk? "We zijn vrij vroeg met die vraag naar de parochie gegaan", vertelt Vos. "Willen we het alleen binnen de muren van de kerk vieren of maken we er een feest van voor heel Laren?"
Die keuze blijkt doorslaggevend. Net als bij het 500-jarig bestaan van de Johanneskerk, wordt besloten om het jubileum open te stellen voor het dorp. Er volgt een stuurgroep waarin niet alleen parochianen zitten, maar ook dorpelingen. Waaronder bijvoorbeeld voormalig burgemeester Nanning Mol. "Vanaf dat moment voel je: dit wordt groter dan alleen een kerkelijk jubileum."
Dorpelingen helpen mee om het jubileum te vieren - zo ook voormalig burgemeester Nanning Mol.
Ziel en zaligheid voor allen
Het thema van het jubileumjaar is 'Ziel en Zaligheid'. Een titel die niet direct uitlegt wat je moet denken, maar juist uitnodigt tot gevoel. "Het gaat niet alleen over geloof", legt Vos uit. "Het gaat over wat een gebouw [zoals de Sint-Jansbasiliek, red.] voor mensen betekent."
De penningmeester noemt huwelijken, uitvaarten en andere belangrijke levensmomenten die zich in de basiliek afspelen. "Daar blijft iets van jezelf achter. Mensen die geen geloof hebben, zien die toren als ze terugkomen van vakantie en denken: ik ben weer thuis. Dat is óók ziel en zaligheid."
De Sint-Jansbasiliek betekent voor veel mensen iets, zelfs als zij niet gelovig zijn.
Hoe collecteren we?
Als penningmeester krijgt Vos een duidelijke opdracht. Hij moet zorgen dat het jubileum financieel haalbaar is en dat er een blijvend cadeau voor de basiliek komt. Samen met een collega van de basiliek richt hij zich op fondsenwerving, met een duidelijke visie. "Het moest niet alleen feestelijk zijn, maar ook iets nalaten voor de toekomst van de kerk."
De wensenlijst is ambitieus. Bovenaan staat een nieuw altaar, maar daar blijft het niet bij. Ook betere verlichting in de portalen, nieuwe buitenverlichting van de gevel en het idee voor een glazen wand in de kerk worden besproken. "Die glazen wand staat symbool voor wat we willen uitstralen", legt Vos uit. "Openheid en gastvrijheid. Dat je vanaf de Brink letterlijk naar binnen kunt kijken. Dat je voelt: hier mag je binnenkomen."
De totale kosten van dit cadeau lopen op tot 175.000 euro. "Hoe gaan we dit voor elkaar krijgen?" Vos kan er nu om lachen. De oplossing is namelijk gekomen, in de vorm van een speciaal 'bidboekje': een boekje waarin de wensen en bijbehorende bedragen overzichtelijk worden gepresenteerd aan de burgers. "Je laat mensen zien waar ze aan bijdragen - en dat werkt."
De kosten voor de viering liepen hoog op: de organisatie twijfelde of het wel gehaald zou worden.
Een dorp dat meedoet
Wat vervolgens gebeurt, verrast zelfs de organisatoren. Donaties stromen binnen: niet alleen van katholieken, maar uit alle hoeken van het dorp. "Dat vond ik misschien wel het mooiste", zegt Vos. "Het geld komt echt uit het hele dorp. Mensen die niets met de kerk hebben, maar het gebouw iconisch vinden en belangrijk voor Laren."
In de loop van het jaar groeit het opgehaalde bedrag door naar 216.000 euro. Daarmee kunnen ook extra wensen worden vervuld, zoals een nieuwe doopschaal, meubilair en het opvangen van prijsstijgingen. "Dat geeft rust", aldus Vos. "En het laat zien hoe groot de betrokkenheid is."
Uiteindelijk kreeg de Sint-Jansbasiliek nog veel meer dan waar ze om gevraagd hadden: ruin 40.000 euro meer.
Een jubileumjaar vol ontmoetingen
Het jubileumjaar bestaat niet uit één groot moment, maar uit een reeks evenementen die zich over het hele jaar uitstrekken. In maart trapt de stuurgroep af met een bijeenkomst voor vrijwilligers. "We wilden eerst iedereen bij elkaar brengen", zegt Vos. "We doen het overigens ook samen."
Daarna volgen concerten, lezingen, rondleidingen en orgelconcerten. Een van de meest opvallende momenten is de St. John's Experience op het Kerkplein. Met elektrische gitaren, kerkklokken en een verlichte basiliek ontstaat een rauw evenement. "Niet iedereen vond het mooi", erkent Vos, "Maar het had impact. En dat past bij een jubileum: je mag iets proberen."
Ook de meer traditionele momenten maken indruk. De inwijding van het nieuwe altaar in oktober, in aanwezigheid van de bisschop, is voor velen een hoogtepunt. "Dat gebeurt bijna nergens meer", zegt Vos. "Kerken sluiten, terwijl hier een nieuw altaar wordt ingewijd. Dat zegt iets over vertrouwen in de toekomst."
Er werd van alles uitgeprobeerd onder het mom '100 jaar Sint-Jansbasiliek'. Onder andere een rauw muziekevenement, met elektrische gitaren, dat voor gemengde reacties zorgde.
Vooruitkijken vanuit het heden
Hoewel het jubileumjaar nog loopt, durft Vos al voorzichtig vooruit te kijken. "We moeten het nog evalueren, maar ik denk dat we met trots mogen zeggen dat het gelukt is." Hij blijft echter rationeel over de toekomst van de kerk. "Het wordt kleiner, dat is realistisch. Maar verdwijnen? Nee."
De Sint-Jansbasiliek blijft volgens Vos een boegbeeld voor Laren. Hij geeft aan dat het misschien een bredere, regionale functie zal hebben, maar altijd als plek van ontmoeting. "Dit jubileum helpt om dat besef te versterken", zegt Vos. "We krijgen niets cadeau. We moeten het samen doen."
En dat is wat dit jubileumjaar laat zien. Een dorp dat samenkomt rond een gebouw dat al honderd jaar het hart van Laren vormt. En dat, als het aan Vos en vele anderen ligt, ook de komende honderd jaar blijft kloppen. Hij stelt: "Op naar de volgende honderd jaar!"
Ja, de kerkgemeenschap wordt kleiner. Maar helemaal verdwijnen, dat zal zo snel nog niet gebeuren.
