Maarten strijdt tegen de groeiende tendens van geweld tegen vrouwen.
HILVERSUM - Geweld tegen vrouwen is een groot - en groeiend - probleem. De moord op de 17-jarige Lisa uit Abcoude schokte heel Nederland en leidde tot felle maatschappelijke discussies en protesten. Ook in Hilversum wordt aandacht gevraagd voor het onderwerp: op zondag 30 november om 13.00 uur organiseert Orange the World de Awareness Walk Around, een stille mars waarbij deelnemers rondes lopen over het Marktplein om letterlijk stappen te zetten tegen femicide. In aanloop naar die mars interviewt NH Gooi vier deelnemers over hun beweegredenen om mee te doen. "De vrouwenhaat die tegenwoordig ontstaat is een mannenprobleem, door en door."
Hij is getrouwd en heeft twee dochters. "En ze worden allemaal weleens onheus bejegend", zegt de 63-jarige Maarten Janssen uit Huizen, zichtbaar gefrustreerd. "Ik zie vergeleken met vroeger nu daadwerkelijk een vrouwenhaat-tendens ontstaan."
Heftig. Hoe is dat met de jaren veranderd?
"Mannen lijken tegenwoordig wel een vrijbrief te hebben om vrouwen op totaal respectloze wijze te betitelen. Met name in de politiek. Femke Halsema is plots een 'hoer', Sigrid Kaag een 'heks'. Werkelijk belachelijk. Mensen zoeken een zondebok. En dat zijn dan - helaas - vaak vrouwen."
"Kijk, in mijn tijd werden ook echt wel opmerkingen gemaakt, er werd gefloten... Maar toch. Dat was anders. Nu is het gemeen geworden, en gevaarlijk bovendien."
"Voor mannen lijkt het vanzelfsprekend geworden vrouwen uit te schelden - dat is in de afgelopen jaren flink verergerd."
'Gevaarlijk'? Wat bedoel je precies?
"Als je kijkt naar femicide: eerst gebeuren er dingen met woorden. Dat gaat dan van kwaad tot erger. Mannen krijgen - en hebben - het gevoel bóven vrouwen te staan. En als ze dan niet tegengesproken worden..." Dan is het hek van de dam.
Volgens Maarten zie je deze tendens door de hele linie van mannencultuur heen: van jong naar oud. "In het studentencorps bijvoorbeeld, met de liederen die ze zingen. Eén op één zullen al deze jongens best meevallen, maar zodra je ze in een groep hebt moet je oppassen." Dan is het echt zaak dat ze de juiste normen en waarden meekrijgen, aldus Maarten.
"Mannen hebben het idee beter te zijn dan de vrouw. Dat groeiende gevoel moet echt bevochten worden."
Je vrouw zit in de politiek. Wat merk je daar van geweld tegen vrouwen?
"Juist... Mijn vrouw zit in de gemeenteraad. Ze is verbaal hartstikke begaafd. Beter dan ik zelfs, en ik doe het al aardig."
Vanuit die positie krijgt Maartens vrouw vaak heftige reacties te verwerken. Als zij in de discussie een sterk punt maakt, bijvoorbeeld: "Dan krijgt ze modder over zich heen. Wordt ze 'bitch' genoemd. Waar het bij mannen meer om de inhoud gaat, gaat het bij vrouwen plots meer om... Ja, waar om eigenlijk?"
Om de manier waarop het gebracht wordt. "Dat zou je wel kunnen stellen. Bij mannen hebben mensen automatisch meer respect. Bij vrouwen blijft dat uit. Ze luisteren niet meer naar de boodschap. Juist daarom is het essentieel dat we met de mars aan mannen laten zien: we moeten áchter vrouwen gaan staan."
"Vrouwen verdienen respect, maar krijgen dit zelden. Daarom moeten wij mannen in actie komen."
Ja, dat was één van mijn vragen. In hoeverre moeten mannen zich deze problemen aantrekken?
"Ik vind dit echt een essentieel mannenprobleem, geen vrouwending. Want de mannen moeten ervoor zorgen dat we allemaal inzien dat we gelijk zijn en dat geweld, of het nou fysiek, sociaal of verbaal is, geen plek kent. Dan ben je als man gewoon verkeerd bezig."
Het blijkt wel moeilijk om vervolgens andere mannen ook daadwerkelijk verantwoordelijk te houden voor hun gedrag. Maarten legt uit: "Vaak ken je de mannen uit je groep persoonlijk. En weet je precies hoe ze erin staan, individueel. Toch worden binnen die groepen soms opmerkingen gemaakt die niet door de beugel kunnen. Van die dingen die, als een ander het zou horen, niet goed overkomen."
"En daar wordt dan lacherig over gedaan. 'Zo bedoel ik het niet, het is maar een grapje.' Ga je iemand daar specifiek op aanspreken? En hoe?" Dat vraagt Maarten zich nog steeds wel eens af.
"Binnen groepen worden verkeerde opmerkingen gemaakt. Maar wie spreek je daarop aan, als je weet dat eenieder persoonlijk het goed bedoelt?"
Hoe kijken mannen van jouw generatie naar dit 'mannenprobleem'?
"Veel mannen denken dat het al voldoende aandacht krijgt", geeft Maarten toe. "Terwijl ik denk: volgens mij beginnen we pas net!"
Volgens hem is dat een onzinreden. Maarten is zich heel bewust van de rol die privilege speelt. "Ik ben een witte, blanke man, met een goede opleiding. Ik kan wel doodleuk zeggen dat er in Huizen geen discriminatie voorkomt, maar dan heb ik gewoon oogkleppen op. Want ik ervaar het dan wel niet, maar als ik andere mensen spreek is het er wel degelijk."
"Mannen van mijn leeftijd zijn het niet gewend om dat gesprek aan te gaan. Om te gaan voelen of het echt leeft. Om het te vragen aan hun dochter: of zij wel eens last heeft van intimidatie.
Doe jij dat wel?
Maarten, zachtjes: "Ja. Soms pols ik wel eventjes. Ze worden nagefloten en zijn zich bewust van wat ze wel en niet kunnen doen." Dan, luider: "Terwijl ze natuurlijk gewoon de vrijheid zouden moeten hebben om 's avonds te fietsen!"
"Het is een reëel probleem en je hebt er weinig aan om het te ontkennen. En toch... veel mannen willen er gewoon niet aan."
"Ons mannenprivilege stelt veel mannen in staat in de ontkenning te schieten. Maar dan heb je gewoon oogkleppen op."
Spoor je andere mannen aan mee te doen aan de mars?
"Zeker. 'Dit is nou echt iets om mee te scoren bij je vrouw en dochters', zeg ik dan. Ik maak er een grapje van." Niet om femicide minder serieus voor te doen dan het is, maar om door te dringen bij zijn mannelijke leeftijdsgenoten. "Ik wil ze bewustmaken van het probleem en humor werkt het beste. Omdat zij zelf bagatelliseren. Daar moet je een beetje doorheen prikken."
Dat gaat, mondjesmaat. "Ik heb in een paar appgroepen aangegeven dat ik zondag meeloop, dus ze weten dat die wandeling er is. Alleen persoonlijk benaderen? Dat doe ik niet. Ze moeten uiteindelijk toch zelf de keuze maken. Maar ik stuur wel een foto na zondag. Dat ik er in ieder geval was."
