Applaus en geluiden van ongeloof klinken in de kleine ontvangstruimte op begraafplaats De Zuiderhof. Uitvaartstichting Hilversum neemt de grafrechten én het onderhoud van de acht graven van de Hilversumse mariniers van Molukse afkomst tot in lengte van dagen voor haar rekening.
Voor initiatiefnemer Moz' Latuheru is het een feestelijke én emotionele dag. "Ik ben hier zo blij mee. Dit had ik niet verwacht, maar hebben we toch gekregen", zegt hij tijdens een bijeenkomst waar het nieuws bekendgemaakt wordt.
De missie van Latuheru begon bijna een jaar geleden, in april 2021, met een brief aan toenmalig Burgemeester Pieter Broertjes. In de brief vroeg hij aandacht voor de acht Hilversumse mariniers van Molukse afkomst, die in Hilversum hun laatste rustplaats hebben.
Vorig jaar was het exact zeventig jaar geleden dat de Molukkers per boot in Nederland kwamen. Daar was veel aandacht en erkenning voor. "Maar deze mariniers hebben nooit in de belangstelling gestaan", aldus de 81-jarige Latuheru, wiens vader één van de mannen is. "Dus ik dacht: laat ik eens een poging wagen"
"Hilversum heeft de primeur door onze mariniers zo te eren. Het is emotioneel voor ons dat Hilversum ze omarmt."
Stoutste dromen
De wens van Latuheru werd al snel opgepakt. Vrijwel direct briefde Broertjes wethouder Arno Scheepers en stelde de wethouder de vraag of hij hier, samen met Anita van Loon van de uitvaartstichting, werk van kon maken. En zo zat Latuheru al in juni met het tweetal om de tafel en was het snel beklonken.
Naast een feestelijke dag is het voor Latuheru en de Molukse samenleving vooral een historische dag, want eindelijk is er erkenning voor zijn vader en zijn kameraden. "Voor ons als nazaten is een grote dag aangebroken", geeft Latuheru aan. "Hilversum heeft de primeur door onze mariniers zo te eren. Het is emotioneel voor ons dat Hilversum ze omarmt."
Avonturen
Nadat Latuheru's vader op 21 maart 1951 voet aan wal zette, werd Hilversum na de nodige omzwervingen de thuisbasis van het gezin. Betoes bleef in Nederland werken voor de marine. Het dagelijkse fietsritje vanuit het kleine huis aan de Bosdrift over de hei naar het marineopleidingskamp (MOK), naast Vliegveld Hilversum, weet Moz' nog goed.
Terwijl zijn koffie koud wordt, vertelt Latuheru ronduit over de avonturen van zijn vader, die in 2009 op 98-jarige leeftijd overleed. Zo herinnert hij zich nog goed dat in 1961 de naturalisatie erdoor was. Niet langer statenloos door het leven gaan en dat zijn vader al voor z'n vijftigste met pensioen kon vanwege de gemaakte tropenjaren als marinier.
"Dat er zo znel een beslissing is genomen, is geweldig. Ik word daar emotioneel van"
Nooit is er erkenning geweest voor de 'inlandse schepelingen' die zij aan zij streden met de Nederlanders. Heel lang zijn de Molukkers ondanks hun daden niet voor vol aangezien. Latuheru stelt dat de juist waardering lang op zich heeft laten wachten, maar dat hij zielsgelukkig is dat Hilversum nu toch de acht marinemensen, die begraven liggen op De Zuiderhof en de Noorderbegraafplaats, eert.
Erkenning
Wethouder Scheepers zegt dat Hilversum de geschiedenis niet ongedaan kan maken, maar het met de erkenning voor de Molukse mariniers wel iets wil rechtzetten. Het is meer dan tijd om af te rekenen met de beledigende term 'inlandse schepelingen' en de acht de juiste benaming geven, namelijk veteranen van de Koninklijke Marine. "Hilversum is acht oorlogsgraven rijker en zo zie ik het ook echt", vertelt hij op de bijeenkomst.
Latuheru had vantevoren niet gedacht dat de gemeente en de uitvaartstichting zo voortvarend zouden handelen. "Dat er zo snel een beslissing is genomen is geweldig. Ik word daar emotioneel van", zegt hij met glinstering in zijn ogen.
Hilversum is de eerste van meer Nederlandse gemeenten laat Latuheru weten. Inmiddels liggen er meer verzoeken om de Molukse mariniers de juiste waardering te geven, zoals in Wijdemeren. Het woord van de Hilversummer is via social media en met hulp van een journalist met een Molukse achtergrond verspreid. "Ik hoop op een sneeuwbaleffect."
Tijdelijke overname
Latuheru krijgt eigenlijk meer dan waar hij om gevraagd heeft. Hij heeft gevraagd om een vorm van respect voor de acht mariniers, die begraven liggen op De Zuiderhof en de Noorderbegraafplaats. Zelf dacht hij aan het tijdelijk overnemen van de grafrechten. De gemeente en de stichting nemen het onderhoud en de grafrechten tot in de eeuwigheid over.
En daarbij blijft het niet, want er komt ook nog een monument op De Zuiderhof. Kunstenaar Barbara Houwers gaat een kunstwerk maken, dat op 21 maart 2023 onthuld wordt. De dag dat de eerste Molukse mariniers en hun families per boot aankwamen in de haven van Rotterdam. Vanaf volgend jaar verzorgt de uitvaartstichting ieder jaar een herdekingsbijeenkomst.
