Zorgen over voortgang aanpak plassengebied: nog hoop werk (en geld) nodig

Zes jaar geleden ondertekenden liefst 21 partijen samen een akkoord om de Oostelijke Vechtplassen op te knappen. Met drie grote doelen: een economisch impuls voor de recreatiesector, flora en fauna herstellen en verrommeling en achterstallig onderhoud aanpakken. 

Hier werd tien jaar en 77 miljoen euro voor uitgetrokken en met goede moed aan de slag gegaan. Maar samenwerken met 21 partijen is een grote uitdaging, zo kwamen ze al snel achter. Er is onder meer een worsteling tussen recreatie en de bescherming van natuur: dat zorgt voor een spanningsveld tussen Natuurmonumenten en recreatiesector. 

Weinig gebeurd

Het was de bedoeling dat alle partijen samen plannen zouden maken, voordat een stuurgroep zou kijken wat er wel en niet zou gebeuren. Maar in de praktijk zorgde deze aanpak ervoor dat er eigenlijk niets gebeurde, want er was altijd iemand die het oneens was met een plan. 

Het overlegsysteem ging op de schop en nu wordt er onderhandeld op basis van wederzijds belangen. Door oog te hebben voor ieders belang komt het bereiken van een akkoord tussen de partijen dichterbij. "Uiteindelijk doen we dit niet voor onszelf, niet voor de provincie, maar voor de volgende generatie", benadrukte programmamanager Joyce van Beek. 

Kano-steiger en bruggetje

Voor de gewone mens lijkt het alsof in al die jaren alleen een kano-steiger en een bruggetje over de 's-Gravelandsevaart tot stand is gekomen. "Er is natuurlijk wel meer gedaan. Maar het valt nog tegen", vertelt Tom Fick namens de watersportsector. "Wij hebben serieuze zorgen, want we zien voor onze sector weinig verbetering." 

Marije de Rooij van de bewonersfederatie vertelt dat het de bewoners ook opvalt dat er veel studies en onderzoeken zijn met hoge kosten, waardoor er weinig tijd en geld overblijft voor de uitvoering.

Gedoe over kosten

Een groot project dat nu loopt is het baggeren van de plassen. Maar ook daar is nu weer discussie over hoe en wie dat zou moeten doen. En bovenal wie dat dan moet betalen. 

Vooraf is namelijk afgesproken dat de havens dat zelf betalen, maar het is een dure grap. "Tot een paar jaar geleden kostte het baggeren 10 tot 15 euro per kuub, maar dat is intussen opgelopen tot 55 tot 60 euro per kuub", aldus Fick. "Er zijn jachthavens die dit nu al niet meer kunnen betalen. En, benadrukt hij, jachthavens zelf creëren geen bagger. Het komt vanaf de plassen de havens binnen en daar slaat het neer."

Tegenslag en weerstand

Het is allesbehalve het enige pijnpunt: bij veel van de projecten is er tegenslag en weerstand. Wat bijvoorbeeld ook veel tijd en geld heeft gekost, is het onderzoek naar de vaarverbinding tussen de Loosdrechtse Plassen en het Hilversums Kanaal. Na meer dan vier jaar discussie ging er een dikke streep door het plan. De watersportsector zag de verbinding er graag komen, maar er was veel protest onder bewoners.

Nu wordt er gewerkt aan een alternatief, het zogenoemde Rondje Zuid. Dit gaat via het Tienhovensch Kanaal en de Drecht langs Breukelen. Je kunt het rondje al varen met een sloep, maar de wens is om het uit te breiden voor ook andere boten. "De sluis is niet diep genoeg, de bruggen zijn niet hoog genoeg. Er zijn best veel juridische en technische, maar ook ecologische uitdagingen", vertelt projectleider Anne Garretsen. Maar als dit lukt, draagt het bij aan de doelstelling om het vaargebied uit te breiden. 

Praatkosten

Telkens komt alles wel weer terug op de vraag wie wat gaat betalen. Het budget blijkt 20 miljoen lager te liggen dan het oorspronkelijk budget. Op dit moment is er nog ruim 44 miljoen over, maar toch is er sprake van geld te kort. Tom Fick is kritisch: "De praatkosten zijn hoog geweest, waardoor er weinig geld over blijft voor de echte realiteit".

Om het geldtekort op te lossen, zijn ze creatief. Want wat als de Loosdrechtse Plassen een nationaal park wordt? Dan kan de organisatie eventueel aanspraak maken op meerdere subsidies, waardoor het probleem wordt opgelost. "Daarom wordt nu verkend of dat mogelijk is. Niet omdat we zo graag een nationaal park willen worden, maar omdat we geld te kort komen", verduidelijkt Gerlinde van der Meer.  

Er zijn 25 hoofdprojecten met inmiddels ongeveer 43 deelprojecten. Er is nog vier jaar over om deze projecten af te ronden.